Ιστορικό ανεύρεσης του Σπηλαίου Πετραλώνων (VIDEO)

Ο βοσκός της περιοχής Φίλιππος Χατζαρίδης (1892-1981), ο οποίος μαζί με τους συγχωριανούς του ήταν πρόσφυγας από τη Μ. Ασία ύστερα από την καταστροφή του 1922, υπήρξε το πρόσωπο κλειδί για την ανεύρεση του Σπηλαίου Πετραλώνων.

Ο "μπάρμπα" Φίλιππος, όπως τον αποκαλούσαν, είχε παρατηρήσει ότι ανάμεσα στους ασβεστολιθικούς βράχους υπάρχει στις πλαγιές του Κάλαυρου μία μικρή σχισμή, γεμάτη με πέτρες και χώμα, που παρουσιάζει τις εξής ιδιαιτερότητες: Τους χειμερινούς μήνες γύρω από το άνοιγμά της το χιόνι λιώνει νωρίτερα από τα άλλα σημεία του βουνού, και ότι ο αέρας από πάνω είναι πιο ζεστός. Τους καλοκαιρινούς αντίθετα μήνες στο ίδιο σημείο ο αέρας είναι δροσερός. Επιπλέον, από την ίδια σχισμή ακουγόταν να προέρχεται κατά..... διαστήματα ένας απαλός θόρυβος, σαν ανάσα. Ο Φίλιππος υπέθετε ότι από κάτω περνούσαν υπόγεια νερά, τα οποία διατηρούσαν σταθερή τη θερμοκρασία του αέρα πάνω από τη σχισμή, δημιουργώντας επίσης το σαν φύσημα θόρυβο.

Για αρκετά χρόνια οι κάτοικοι του χωριού δεν έδιναν σημασία, παρόλο που, λόγω της έλλειψης υδάτινων πόρων στην περιοχή, ο εντοπισμός μιας πηγής θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμος. Έτσι, ύστερα από πολλές παροτρύνσεις του Φ. Χατζαρίδη, την άνοιξη του 1959 έφθασε πάνω από τη σχισμή μία ομάδα Πετραλωνιτών, οι οποίοι έσκαψαν στο εσωτερικό της, αδειάζοντας το χώμα που περιείχε και είδαν ότι οδηγούσε σε ένα κατακόρυφο υπόγειο στενό πέρασμα. Δύο ντόπιοι, ο Βασίλης Γιαννακόπουλος (1930-2008) και ο Χρήστος Σαρηγιαννίδης (1931-2001), με τη βοήθεια σχοινιών και τεχνητού φωτισμού κατέβηκαν σε ένα βάθος 7 - 10 μέτρων. Εκεί, προς μεγάλη τους έκπληξη, αντί για υπόγεια νερά, αντίκρισαν το εσωτερικό ενός άγνωστου Σπηλαίου.

Τον ίδιο χρόνο, οι κάτοικοι του χωριού παρατήρησαν ότι το νοτιότερο τοίχωμα δεν ήταν σχηματισμένο από ασβεστόλιθο, αλλά από τσιμενταρισμένο χώμα (λατυποπαγές). Στη συνέχεια έσκαψαν ένα κατακόρυφο άνοιγμα πλάτους ενός περίπου μέτρου, δημιουργώντας έτσι την πρώτη τεχνητή είσοδο. Αν και η είσοδος αυτή διευκόλυνε τις εξερευνήσεις που επακολούθησαν, τράβηξε όμως επίσης την προσοχή των κυνηγών θησαυρών και των συλλεκτών σταλαγμιτών, σταλακτιτών και απολιθωμάτων, προκαλώντας έτσι καταστροφές σ’ ένα περιβάλλον που η Φύση είχε διαφυλάξει για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια. Πάντως, οι ζημιές επεκτάθηκαν περισσότερο κοντά σε αυτή την είσοδο και λιγότερο, λόγω δυσκολίας στην προσπέλαση, στα ενδότερα και ομορφότερα διαμερίσματα.

Παρά τη μεγάλη παλαιοανθρωπολογική σημασία του Σπηλαίου, μονάχα το 1968, και μετά από προσωπικές ενέργειες του Δρα Άρη Πουλιανού, αυτή η είσοδος προστατεύθηκε με μία πόρτα ασφαλείας.